Szwecja – kraj „zielonej” motoryzacji

Szwecja postawiła sobie ambitny cel – do 2045 chce być pierwszym na świecie „krajem dobrobytu wolnym od kopalnych źródeł energii”. Żeby tak się stało zamierza bardzo mocno zmniejszyć emisję dwutlenku węgla powodowaną przez samochody. Zamierzenie słuszne, jednak czy spodoba się kierowcom?

W ostatnich dziesięcioleciach Szwecja nadawała ton w wielu dziedzinach: w latach 70. dzięki Abbie wpływała na muzyczne gusta całego pokolenia, IKEA z kolei wyznacza standardy w dziedzinie designu, także pod względem świadomości ekologicznej Skandynawowie znajdują się w awangardzie.

Już w 1991 roku Szwecja wprowadziła podatek od emisji dwutlenku węgla – i to z sukcesem, zarówno pod względem ekologicznym, jak i finansowym. Kraj ten postawił sobie również niełatwe zadania w dziedzinie ochrony klimatu. W 2015 roku rząd zdecydował, że do 2045 roku Szwecja powinna być neutralna pod względem emisji CO₂. Większość mieszkańców zaakceptowała to wyzwanie – nie było liczących się protestów sfer gospodarczych ani zwykłych obywateli.

Szwecja – podstawowe informacje

Szwecja jest monarchią parlamentarną z premierem jako szefem rządu na czele. Król jako głowa państwa pełni funkcje reprezentacyjne i nie sprawuje formalnej władzy. W przeciwieństwie do sąsiednich Norwegii i Danii, Szwecja nie jest członkiem NATO, a będąc krajem niezwiązanym żadnymi sojuszami militarnymi od 200 lat nie prowadziła wojny. Podczas obydwu wojen światowych kraj pozostał neutralny.

Skandynawskie królestwo ma powierzchnię 450.000 km² i jest trzecim co do wielkości krajem zachodniej Europy, trzy razy dłuższym niż szerokim. Mniej niż 10 procent powierzchni jest zabudowana, nawet w takich miastach jak Sztokholm, Göteborg czy Malmö znajduje się wiele terenów zielonych. Większość Szwedów mieszka na południu i w centrum kraju, gdzie panuje łagodny klimat i istnieją dogodne połączenia z resztą kontynentu europejskiego. Surowa północ jest rzadziej zasiedlona.

Międzynarodowy sukces

Od końca Drugiej Wojny Światowej królestwo Szwecji rozwinęło się zyskując rangę jednego z wiodących krajów przemysłowych. Z sukcesem udało się tu połączyć rynkową gospodarkę kapitalistyczną ze zdobyczami socjalnymi i stworzyć państwo dobrobytu. Pod względem gospodarczym, w dziedzinie cyfryzacji czy edukacji Szwedzi zajmują czołowe pozycje w międzynarodowych porównaniach.

Widok z lotu ptaka na zamarznięte jezioro w Arvidsjaur w północnej Szwecji. Na zdjęciu tor testowy, na którym producenci samochodów dostrajają systemy asystujące, a kierowcom oferują ekscytujące szkolenie.

Z aktualnego raportu Unii Europejskiej wynika, że pod względem cyfryzacji Szwecja (2. miejsce) jest bardziej zaawansowana niż Niemcy (12. miejsce). Ponad połowa Szwedów w wieku 30-34 lat posiada, według Eurostatu, świadectwo ukończenia szkoły wyższej (52 procent), w Niemczech (34,9 procent), a łącznie w 28 krajach UE (40,7 procent), a więc dużo mniej. W zeszłym roku Szwecja z dochodem narodowym brutto na jednego mieszkańca wynoszącym 45.900 euro znalazła się w czołówce 20 krajów. Dla porównania dochód Niemiec wyniósł 40.300 euro.

Niemcy – najważniejszy partner handlowy

A propos Niemiec: Republika Federalna jest ważnym partnerem Szwecji. Między obydwoma krajami trwa intensywna wymiana handlowa, są też zgodne w wielu globalnych kwestiach. W stosunkach handlowych Szwecji Niemcy zajmują szczególną rolę.

900 niemieckich przedsiębiorstw zatrudniających łącznie 60.000 pracowników osiąga w Szwecji roczne obroty w wysokości około 37 miliardów euro. Volkswagen jest jednym z największych inwestorów przemysłowych w tym kraju. W ciągu ostatnich dziesięciu lat Scania, szwedzka marka koncernu VW – istniejąca od 1911 roku firma produkująca samochody ciężarowe, autobusy, a także silniki okrętowe i do urządzeń przemysłowych, mająca siedzibę w Södertälje na zachód od Sztokholmu – zainwestowała na rodzimym rynku 2,4 miliarda euro.

Zapotrzebowanie na samochody elektryczne wzrośnie: nowe samochody z silnikiem spalinowym znikną z oferty od 2030 r.

Poza tym koncern Volkswagen jest jednym z największych producentów samochodów w Szwecji. W 2018 roku zarejestrowano w tym kraju 103.000 samochodów osobowych i 16.700 aut ciężarowych należących do marek koncernu. Udział w rynku wyniósł 27,4 procent w wypadku samochodów osobowych i 30 procent w wypadku ciężarówek. Pośród 10 najpopularniejszych w Szwecji aut znajdują się trzy modele Volkswagena – Golf, Passat i Tiguan. Udział aut elektrycznych w rynku wynosi 8 procent, przy czym najchętniej kupowanym przez Szwedów samochodem elektrycznym jest hybrydowy (plug-in) Volkswagen Passat GTE. Ponieważ Szwecja jest bardzo rozległym krajem, wraz z pojawianiem się samochodów elektrycznych o coraz większym zasięgu sprzedaż może się znacznie zwiększać.

Eksport o wartości miliardów euro

Tak jak gospodarka niemiecka, również szwedzka jest nakierowana na eksport: 1.250 szwedzkich przedsiębiorstw zatrudniających 104.000 pracowników osiąga w Niemczech obrót 71,4 miliardów euro rocznie, są wśród nich tak znane firmy, jak IKEA, H&M czy Vattenfall.

Królestwo Szwecji około połowy wartości produktu krajowego brutto zawdzięcza eksportowi. W 2017 roku 59 procent eksportowanych towarów trafiło do Unii Europejskiej, w tym do Niemiec (11 procent), a także do Danii i Finlandii (po 6,9 procent). W tym samym roku 70 procent szwedzkiego importu pochodziło z krajów Unii. Udział Niemiec wyniósł tu 18,7 procent, dalej uplasowały się Holandia (8,9 procent) i Dania (7,2 procent).

Polityka energetyczna: podatek od emisji dwutlenku węgla

Podczas dyskusji na temat opodatkowania emisji CO₂Szwecja służy jako pozytywny przykład. Jak wspomniano, taki podatek wprowadzono tam już w 1991 roku. Został on nałożony na przemysł energetyczny oraz inne działy przemysłu, a także na wszystkich konsumentów paliw kopalnych. Okazuje się, że Szwedzi mieli rację: w kolejnych latach emisja dwutlenku węgla się zmniejszała, a gospodarka rosła. Był to pierwszy ważny krok do uzyskania założonej na 2045 rok neutralności w dziedzinie CO₂ – a jednocześnie pionierskie działanie na rzecz ochrony klimatu.

Od 2030 roku zakaz sprzedaży aut z silnikami Diesla i benzynowymi

Kolejny ważny krok to wprowadzona na początku 2018 roku przez premiera Stefana Löfvena (Socjaldemokratyczna Partia Pracy Szwecji, SAP) ustawa o ochronie klimatu. Zakłada ona, że Szwecja stanie się pierwszym na świecie „krajem dobrobytu wolnym od kopalnych źródeł energii”. Do 2030 roku emisja CO₂ ma zostać zmniejszona do 70 procent wartości z roku 2010. Od 2030 roku nie będzie można sprzedawać nowych samochodów z silnikami Diesla i benzynowymi. Żeby zwiększyć sprzedaż aut nieemitujących szkodliwych substancji, w zeszłym roku w Szwecji wprowadzono system dopłat: kierowcy, którzy kupią samochód elektryczny otrzymają premię w wysokości 6.000 euro, a kupujący auta z silnikami spalinowymi emitujące duże ilości CO₂ będą musieli zapłacić podatek w wysokości do 7.500 euro. Będzie on dotyczył zwłaszcza samochodów z dieslem.

Ten pomysł może się opłacać – dzisiaj wielu Szwedów wciąż jeździ samochodami, które uwalniają do atmosfery niemałe ilości dwutlenku węgla. Karny podatek mógłby okazać się dla nich szczególnie dotkliwy. Z kolei dla producentów aut powstał kolejny bodziec zachęcający do produkcji modeli emitujących mniejsze ilości CO₂.

SUV-y i samochody sportowe są szczególnie poszukiwane przez szwedzkich kierowców

„Szwecja jest przykładem w dziedzinie ochrony klimatu. Już dzisiaj ponad połowa produkowanego tu prądu pochodzi ze źródeł odnawialnych” – mówi Andreas Renschler, Członek Zarządu Volkswagen AG i CEO firmy TRATON SE. Do działu samochodów ciężarowych koncernu należą jednostki operacyjne MAN Truck & Bus, Scania Vehicles & Services oraz Volkswagen Caminhões e Ônibus. To ważna przesłanka do wprowadzenia elektromobilności zarówno w dziedzinie aut osobowych, jak i ciężarowych i autobusów.

Inwestycje w prace nad rozwojem akumulatorów do aut elektrycznych

Drogą do zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju przełomu w dziedzinie motoryzacji w Szwecji i pozostałych krajach świata kroczy również Volkswagen. Wraz ze szwedzką firmą Northvolt koncern zamierza uruchomić w Salzgitter w Dolnej Saksonii fabrykę akumulatorów. Northvolt wytwarza cele i zestawy akumulatorów. Na początek mają być produkowane akumulatory, które łącznie są w stanie zmagazynować energię o wartości 16 gigawatogodzin (GWh). Dotychczas Volkswagen zainwestował w Northvolt 900 milionów euro – część tych pieniędzy wpłynęła do nowo założonej spółki, część natomiast bezpośrednio do Northvolt AB. Koncern Volkswagen objął 20 procent udziałów w firmie i otrzymał miejsce w Radzie Nadzorczej.